توحید
از ویکی مطهر
شناسنامه
عنوان: توحید
ناشر: صدرا
تاریخ نشر:1373
محل نشر: تهران
نوبت چاپ: 1
نمایه‌ها
معرفی کتاب توحید اثر آیت الله مطهری در مقدمه آن کتاب صفحه 9
بررسی اختلاف انسان مادی و الهی درایمان به غیب و عدم اختلاف آنها در طبیعت صفحه 13-14
بررسی تفاوت بین مساله اعتقاد به خدا و مساله یگانگی خداوند صفحه 13
تشریح مصادیق غیب (ایمان به خدا, ملائکه , وحی و معاد) صفحه 14
استعمال کلمه غیب در مقابل شهادت در قرآن صفحه 14
نقدی بر فلاسفه اروپایی در تقسیم جهان بینی ها به دیدگاه ماتریالیستی و ایده آلیستی و الحاق الهیون به ایده آلیستها صفحه 14-15
تفاوت مسایل فلسفی با دیگر مسایل از لحاظ جستجوی راه حل برای آنها صفحه 15
تاثیر نحوه طرح مسایل در دستیابی به پاسخ صحیح برای آنها و بررسی نحوه طرح مساله توحیدی صفحه 16-19
بحثی درباره مساله فطری بودن توحید صفحه 16
بحثی در زمینه وجود زمان و دیدگاه فلاسفه پیرامون آن صفحه 17-18
توضیحی پیرامون توصیف خداوند به اول و آخر در آیه 3 سوره حدید صفحه 19
تبیین نسبت دنیا و آخرت از دیدگاه قرآن در آیه 7 سوره روم صفحه 19
لزوم توجه به تنزه خداوند از هر گونه محدودیت و نقص و عدم وجود نظیری برای او جهت طرح صحیح مساله توحید صفحه 19-21
توضیخ نظریه مثل افلاطونی با استفاده از مثال وی در تبیین آن صفحه 20-21
نقدی بر نظریه محدودیت ادراکات انسانی به محسوسات و عدم امکان اثبات و یا نفی خداوند صفحه 21-24
توضیحی پیرامون مفهوم علیت , محال , ضرورت , دور و زمان و عقلی بودن ادراک آنها صفحه 22-24
بحثی پیرامون محدودیت و یا عدم محدودیت زمان و مکان و عدم تاثیر آنها در مساله توحید و اثبات وجود خداوند صفحه 24-27
نظریه انیشتین در مورد محدودیت مکان و فضای عالم و دیدگاه موریس مترلینگ مبنی بر عدم محدودیت آن صفحه 25
توضیحی پیرامون نظریه مثل افلاطونی صفحه 27
پرسش و پاسخی پیرامون کیفیت وجود خداوند در داخل و خارج اشیاء و احادیثی از نهج البلاغه در این زمینه صفحه 27-28
پرسش و پاسخ پیرامون چگونگی سیر الی الله و تقرب به خداوند صفحه 27-28
بحثی پیرامون اثبات وجود خدا از راه تمایل روانی و فطری انسان به آن و آیاتی از قرآن در این زمینه صفحه 32-35
تمایل فطری انسان به خدا به استناد آیه فطرت (آیه 30 سوره روم) صفحه 33
تفسیری از آیه 172 سوره اعراف در مورد شهادت انسان در عالم ذر به ربوبیت خداوند در اثبات فطری بودن خداشناسی صفحه 33-34
غزلی عرفانی از حافظ پیرامون وجود عشق الهی در فطرت انسان و نظر عرفا در این زمینه صفحه 34-35
گرایش عمومی موجودات به خداوند به استناد آیه 83 آل عمران و تسبیح آنها به خداوند بدلالت آیاتی از کلام الله مجید صفحه 34
تکوینی بودن پرستش خدا از دیدگاه عرفا به استناد آیه 23 سوره اسرا و پاسخ آنها به انگیزه پرستش بت از سوی بت پرستها صفحه 35
بررسی نظرات فلاسفه و روانشناسان معاصر پیرامون اعتقاد به خدا صفحه 35-43
حس مذهبی و تمایل الهی انسان از دیدگاه ویلیام جیمز روان شناس و فیلسوف معروف آمریکایی در کتاب دین و روان صفحه 36-38
غریزه خداجویی در شعور باطنی انسان از دیدگاه یونگ از شاگردان روانشناس فروید صفحه 36
نظرات جیمز از روانشناسان آمریکایی در کتاب دین و روان پیرامون ارتباط انگیزه و تمایلات انسان با عالم ماوراءالطبیعه صفحه 36-37
کلامی از ویلیام جیمز در کتاب دین و روان پیرامون احساسات الوهیت و حس مذهبی در انسان و نقش دل در خداشناسی صفحه 37-38
کلامی از فرید وجدی در دائره المعارف به نقل از رنان پیرامون جاودانگی حس مذهبی و تمایل دینی انسان صفحه 38
کلامی از الکسیس کارل در کتاب نیایش پیرامون اصالت دعا و اعتقاد وی به اصالت حس مذهبی در انسان صفحه 38
ویژگیهای کتاب دنیایی که من می بینم اثر اینشتین صفحه 38-39
مروری بر نظرات اینشتین در کتاب دنیایی که من می بینم پیرامون عوامل گرایش انسان به دین و مذهب (عامل ترس, عامل اخلاقی صفحه 38-43
فرازی از سخنان اینشتین در مورد وجه اشتراک مذهب ترس و اخلاق در اعتقاد به جسمیت خداوند و رد آن صفحه 40-41
فرازی از سخنان اینشتین پیرامون نقش مذهب (مذهب ترس یامذهب اخلاق) در حفظ بشر از فساد و انحطاط صفحه 40
فرازی از نظرات اینشتین در کتاب دنیایی که من می بینم درباره کتاب یهودیها و انجیل پیرامون احساس مذهبی و اعتقاد به خدا صفحه 41-43
سابقه حس خداجویی و حس مذهبی انسان از دیدگاه اینشتین صفحه 41-42
فرازی از اظهارات اینشتین یهودی آلمان الاصل پیرامون سابقه مذهب بودا و احساس مذهبی انسان در این مکتب صفحه 42
بحثی پیرامون لزوم تقویت حس خداجویی در انسان برای معرفت بیشتر به خداوند صفحه 43-44
بحثی پیرامون میزان توانایی علم (آزمایش و تجربه) برای اثبات توحید و خداشناسی صفحه 44-48
بررسی اثبات توحید و خداشناسی از راههای نظم در موجودات , حدوث عالم و هدایت مخلوقات و دلالت آیه 1 تا 5 سوره اعلی بر آن صفحه 45-48
بحثی پیرامون اشتباه مسلمانها در اصرار به انحصار راه خداشناسی از راه خلقت و انکار راههای تجربی و فلسفی در شناخت خدا صفحه 48-50
دعوت آیه 17 و 18 سوره غاشیه به خداشناسی ازراه مطالعه در مخلوقات صفحه 48-49
تفسیری از آیه 172 سوره اعراف در مورد شهادت تکوینی انسان در عالم ذر به ربوبیت خداوند و عدم ارتباط این آیه به حضرت آدم صفحه 50-51
بحثی در مورد عمومیت هدایت الهی به استناد آیه 50 سوره طه صفحه 51-53
شواهدی بر اهمیت و جامعیت قرآن و شیفتگی دانشمندان به آن صفحه 51-53
مطلبی در مورد نبوغ و شخصیت علمی صدرالمتالهین و طنطاوی و محدودیت نفوذ کلامشان در مقایسه با قرآن صفحه 52-53
بررسی اثبات وجود خداوند از راه برهان نظم و شواهدی بر آن در کلمات فلاسفه , عرفا و قرآن کریم صفحه 57-97
بررسی نظرات فلاسفه و عرفا پیرامون میل موجودات از جمله انسان به مبدا و آیاتی در این زمینه صفحه 57-59
شعری از مولوی در مورد تمایل و بازگشت همه موجودات بسوی خداوند صفحه 58
فلسفه تنوع طلبی انسان و عدم مطلوبیت آن در مورد خداشناسی و نعمتهای بهشتی صفحه 59-60
بررسی معنا و مفهوم نظم حاکم بر جهان هستی و اتفاق موحد و مادی در مورد علت فاعلی و اختلاف آنها در علت غایی موجودات صفحه 60-78
نقش علم تجربی در کشف نظم و روابط علی و معلولی حاکم بر جهان هستی صفحه 66-69
نقد نظرات مهندس بازرگان در کتاب راه طی شده پیرامون رابطه علم و دین و نقش آن در فهم ارتباط علت و معلول با یکدیگر صفحه 67-78
نقش علم در کشف قاعده علت و معلول در جهان از دیدگاه مهندس بازرگان در کتاب راه طی شده صفحه 67-68
نقد قسمتی از نظرات مهندس بازرگان در کتاب راه طی شده در مورد برداشت وی از قرآن پیرامون نظم علت و معلول صفحه 69-70
رد سخنان مهندس بازرگان در کتاب راه طی شده پیرامون فرق بین موحد و غیرموحد در انتساب افعال به فاعل صفحه 70
اشکال عدم انفکاک علت غایی از علت صوری در دفاع از نظرات مهندس بازرگان پیرامون نظم حاکم بر جهان هستی و نقد آن صفحه 71-78
تشریح چگونگی دلالت قانون احتمالات در علم ریاضی بروجود ناظم در نظام طبیعت و نقد آن بخاطر انحصار دلالت آن بروجود علت فاعلی صفحه 72-76
پرسش پیرامون کفایت قوانین موجود در طبیعت در توجیه بقا و تبدل موجودات زنده و رد آن به استناد فرضیه داروین صفحه 76-78
رد دلالت فرضیه و اصول چهارگانه داروین در توجیه حیات و بقای موجودات زنده بر علت فاعلی بخاطر عدم تنافی آن با علت غایی صفحه 77-78
تفاوت قانون حاکم بر جهان هستی با قوانین بشری از حیث بی نیازی قوانین طبیعی به مجری و نیاز قوانین قراردادی به مجری صفحه 77-78
توضیحی پیرامون عدم تمامیت نظم ناشی از علت فاعلی برای اثبات ناظم و تمامیت علت غایی در این مورد صفحه 79-82
علت گرایش مهندس بازرگان به نظم فاعلی در کتاب راه طی شده برای اثبات توحید صفحه 80-81
توضیحی بر تفاوت نظر مهندس بازرگان در دو کتاب راه طی شده و کتاب ذره بی انتها پیرامون مبدا, معاد و انسان صفحه 81
تشریح نسبیت امور اتفاقیه عالم طبیعت و عدم منافات آن با هدفداری و علت غایی نظام هستی صفحه 82-85
تقریری از برهان نظم و چگونگی دلالت معلول بر علت و صفات آن صفحه 85-88
معرفی کتاب راز آفرینش اثر کریسین موریسن پروفسور امریکایی پیرامون دلالت معلول بر علت و راز آفرینش صفحه 88
معرفی کتاب انسان موجود ناشناخته اثر الکسیس کارل پیرامون راز آفرینش صفحه 88
تقریر برهان هدایت و تفکیک آن از برهان نظم در آیه 50 سوره طه آیه 3-1 سوره اعلی آیه 78 سوره شعرا و آیه 5-1 سوره علق صفحه 88-90
توضیحی پیرامون جبر علیت و عدم تمامیت آن در صورت انحصار علیت به علت فاعلی صفحه 90-91
پرسش و پاسخی پیرامون جبر علیت و اختلاف ماتریالیسم و موحدین در دترمینیسم (نشئت معلول یکسان از علتهای یکسان) صفحه 91-95
ردی بر بطلان قانون حتمیت (حتمیت معلول یکسان از علت یکسان) توسط علوم بخاطر تفاوت مفهوم علیت در علوم و فلسفه صفحه 96-97
بررسی چگونگی دلالت نظم , رهبری و هدایت مخلوقات بر توحید صفحه 101-153
بررسی آیاتی چند پیرامون دلالت نظم مخلوقات و هدایت و رهبری آنها بر توحید صفحه 103-108
تفکیک اصل انتظام در خلقت از اصل هدایت از سوی فخر رازی در تفسیر آیه 3-1 سوره اعلی , و توضیح آن برای اثبات توحید صفحه 105-108
بررسی دلالت اصل انطباق موجودات زنده با محیط و ترمیم ساختمان وجودی آنها بروجود رهبر و هدایت گر صفحه 108-111
مثالی از بوعلی سینا در مورد اصل انطباق با محیط در میان حیوانها (مرغ و خروس) صفحه 109-110
بررسی چگونگی اصل هدایت و رهبری در جمادات و آیاتی از قرآن در این زمینه صفحه 111-114
توضیحاتی پیرامون قانون جاذبه نیوتن و عدم تمامیت تعریف نیوتن از آن صفحه 112-114
تعبیر حکمای الهی از کشش و جاذبه بین اجرام و اجسام به عشق صفحه 113-114
کلامی از نیوتن در مورد عدم کفایت قانون جاذبه در تحقق نظم موجودات و ضرورت دخالت اراده الهی در آن صفحه 114
چگونگی هدایت حیوانها از راه غرایز و ابهام آن برای بشر صفحه 114
انواع هدایت در انسان (هدایت از راه الهامهای اخلاقی و اشراق) صفحه 114-115
پرسش و پاسخ هایی پیرامون هدایت موجودات صفحه 115-119
تشریح اصل هدایت موجودات و استدلال قرآن به آن جهت اثبات خداوند صفحه 120-127
تقریر برهان نظم و دلالت آن بر وجود خداوند صفحه 120-121
توضیح علتهای چهارگانه (علت مادی , علت صوری , علت فاعلی و علت غایی) و بررسی وجود آنها در طبیعت صفحه 121-122
بررسی مناط وجود علت غایی صفحه 122-124
اختلاف نظر الهیون و مادیون در مورد دخالت علت غایی در طبیعت صفحه 122
بررسی وجود ابتکار و انتخاب در موجودات زنده و عدم آنها در ماده صفحه 123-127
قسمتی از کتاب راز آفرینش انسان اثر کریسین موریسون در بیان اختصاص ابتکار به حیات و موجودات زنده و عدم آن در ماده صفحه 126
تایید اصل هدایت توسط اصل تکامل موجودات صفحه 127
نمونه هایی از هدایتهای مرموز در حیوانات (زنبورعسل, آموفیل و ماهی ها) و بحثی پیرامون فرضیه های مربوط به وجود غرایز در آنها صفحه 128-130
تعریف اخلاق صفحه 130-131
بحثی پیرامون هدایتها و الهامات اخلاقی (انسانیت و وجدان) در انسان صفحه 130-134
شرح حدیثی از امام صادق (ع) پیرامون علت مذمت عوام یهود در آیه 78 سوره بقره صفحه 132-133
بحثی پیرامون وجدان و نفس لوامه از دیدگاه قرآن در سوره قیامت صفحه 133-134
دیوانگی بسربن ارطاه مامور معاویه در ارعاب رعیتهای امام علی (ع) بر اثر ارتکاب جنایات بسیاری توسط وی صفحه 134
تعریف تفکر و نقش آن در پیدایش علوم و معلومات بشری صفحه 135-137
بررسی عوامل مؤثر در پیدایش علوم و معلومات بشری صفحه 135-153
توضیحی پیرامون حد وسط در استدلال منطقی صفحه 136-137
استناد به آیه 35 سوره نور در اثبات مساله الهام برخی مطالب علمی به انسان و دیدگاه ابوعلی سینا و برخی مفسران پیرامون آن صفحه 138-139
دخالت الهام و اشراق در ترقی علوم از دیدگاه کارل در کتاب انسان موجود ناشناخته صفحه 139-140
نفش الهام و اشراق در ترقی علوم از دیدگاه اینشتین در مقدمه کتاب خلاصه فلسفی نظریه اینشتین صفحه 139
قسمتی از یادداشتهای مهندس سحابی در زمینه دیدگاه ژاک هادامارا ریاضی دان فرانسوی و پوان کاره پیرامون نقش الهام در ترقی علوم صفحه 140
تصریح بوعلی سینا در کتاب دانشنامه علایی بر بهره برداری وی از قوه حدس و الهام در فهم مطالب علمی صفحه 140-141
دیدگاه ابوعلی سینا در کتاب دانشنامه علایی پیرامون نبوت و ارتباط آن با الهام صفحه 140-141
دیدگاه ژاک هادامارا ریاضی دان فرانسوی پیرامون الهام وبهره برداری وی از آن در یادداشتهای مهندس سحابی صفحه 140-141
دیدگاه ژولیوکوری پیرامون الهام و بهره برداری وی از آن در یادداشتهای مهندس سحابی صفحه 141
دیدگاه لاژوین فیزیکدان فرانسوی پیرامون الهام و بهره برداری وی از آن در یادداشتهای مهندس سحابی صفحه 141
تعریف اختراع از دیدگاه پوان کاوه در یادداشتهای مهندس سحابی صفحه 141-142
نگاهی به مکاتب فلسفی مشا و اشراق و اختلاف مشرب ارسطو و افلاطون در فلسفه صفحه 142
دیدگاه اسلام در مورد دخالت الهام در علوم و آیات و روایاتی پیرامون آن صفحه 142-144
تعریف علم لدنی و استناد آن به آیه 65 سوره کهف صفحه 142-143
حدیثی از امام علی (ع) در نهج البلاغه در مورد تقسیم مردم به عالم ربانی, متعلم و همج رعاع صفحه 143
حدیثی از پیامبر اکرم(ص) پیرامون اخلاص و نتایج آن صفحه 143
بررسی دیدگاههای مختلف پیرامون رؤیا و منشا آن صفحه 144-153
استشهاد به مساله رؤیا جهت اثبات عدم انحصار طریق ادراکات بشری به طریق حس و فکر صفحه 144-153
داستان معالجه بیماری روحی خواهرزاده قابوس وشمگیر توسط ابوعلی سینا در گرگان از کتاب چهار مقاله عروضی صفحه 145-146
بحثی پیرامون ارزش خارج کردن خاطرات گذشته از ذهن در درمان بیماریهای عصبی صفحه 145-146
کشف راه علمی مساله تعبیر خواب پس از کشف وجود باطنی و ضمیر ناخودآگاه در انسان صفحه 147
نمونه ای از تعبیر خواب توسط مجلسی اول صفحه 147-148
نمونه هایی از تعبیر خواب توسط ابن سیرین صفحه 148-149
نقش رؤیا در تجلی اسرار پنهان نفس انسان صفحه 148-149
بررسی رابطه رؤیا با حوادث آینده صفحه 149-151
تعبیر خواب از دیدگاه قرآن به استناد آیات 4, 43 و 36 سوره یوسف , آیه 27 سوره فتح و آیه 60 سوره اسراء صفحه 152-153
بررسی اثبات وجود خداوند از طریق پیدایش و حدوث عالم و موجودات صفحه 157-190
بررسی اختلاف نظر حکما و متکلمین و دلایل آنها در مورد تلازم اعتقاد به خدا با حدوث عالم صفحه 158-160
دیدگاه ابوعلی سینا, فارابی, خواجه نصیرالدین طوسی و ملاصدرا پیرامون عدم تلازم بین اعتقاد به خدا و حدوث عالم صفحه 160
نقد دیدگاه اروپائیها در زمینه تلازم میان اعتقاد به خدا و اعتقاد به حدوث عالم صفحه 161
نقد دیدگاه توده ایها مبنی بر تردید بوعلی سینا در وجود خداوند بخاطر اعتقاد وی به قدم عالم صفحه 161
نظر قرآن در باب حدوث عالم صفحه 161-162
بحثی پیرامون معنای خالقیت خداوند صفحه 162
استدلال به خلقت انسان بر وجود خداوند در قرآن صفحه 163
توجه به جنبه اخلاقی داستان خلقت آدم (ع) و عدم لحاظ بعد توحیدی آن در قرآن صفحه 163
تشریح نظریه ذیمقراطیس و سایر دانشمندان پیرامون نحوه پیدایش اشیاء صفحه 164-165
طرح یک ابهام در زمینه بقای ماده و انرژی و تغییر و ثبات آنها در جهان صفحه 165-167
تشریح نظریه حرکت جوهری صدرالمتالهین در باب پیدایش عالم صفحه 167-168
بحثی پیرامون مفهوم نظریه بقای ماده صفحه 169
بحثی پیرامون مفهوم مکان و حرکت و حرکت جوهری عالم صفحه 169-171
بحثی پیرامون ماهیت ماده و انرژی صفحه 171-172
پرسش و پاسخی پیرامون انعدام اتمها صفحه 172-173
پرسش و پاسخی پیرامون دخالت مبحث اراده الهی در باب تبدیل ماده و انرژی صفحه 173
مختصری از زندگی فرهنگی استاد رضا روزبه در پاورقی کتاب توحید صفحه 174
چگونگی پیدایش تدریجی اشیاء در جهان صفحه 175
دیدگاه حکمای الهی در مورد حدوث ذاتی اشیاء و عدم منافات اعتقاد به خدا با اعتقاد به قدم عالم صفحه 175-176
بحثی پیرامون منافات نظریه خلقت و حدوث زمانی اشیاء با نظریه لاوازیه در مورد اثبات توحید صفحه 176
شبهه عدم امکان اثبات خداوند از طریق برهان نظم با اثبات نظریه تکامل صفحه 176
مفهوم بقای ماده و انرژی در نظریه لاوازیه صفحه 176-177
ماهیت انرژی و چگونگی تبدیل ماده به انرژی و بالعکس صفحه 177-178
شبهاتی پیرامون نظریه لاوازیه صفحه 178-180
نقد دیدگاه مهندس بازرگان در کتاب راه طی شده در مورد اعتقاد قدما به انهدام ماده های عالم صفحه 178
اعتقاد قدما به صورت جسمیه و صورت نوعیه برای اشیاء و انعدام صورت نوعیه و بقای صورت جسمیه آنها صفحه 179-180
عناصر اولیه تشکیل دهنده اجزای عالم طبیعت صفحه 179
بررسی جنبه اختلاف نظر لاوازیه با قدما در مورد عدم انعدام ماده صفحه 180
تشریح نظریه لاوازیه و محدوده آن از دیدگاه رضا روزبه صفحه 180-181
پاسخهای استاد رضا روزبه به پرسشهای استاد مطهری پیرامون تعریف انرژی , تبدیل ماده به انرژی و بالعکس و بررسی نظریه گالیله صفحه 181-190
تقسیم راههای خداشناسی به راه دل و فطرت , راه حس یا علوم تجربی و راه عقل و فلسفه صفحه 193
تقسیم راههای حسی و تجربی اثبات خداوند به راه نظم مخلوقات راه هدایت مخلوقات و راه خلقت موجودات صفحه 193
بررسی راههای عقلانی و فلسفی اثبات وجود خداوند صفحه 193-222
تقریر اثبات وجود خداوند از طریق برهان محرک اول (برهان ارسطویی) و پاسخ به خدشه ای برآن صفحه 194-196
تقریر و بررسی اثبات وجود خداوند از طریق مساله وجوب و امکان (برهان سینوی) صفحه 196-203
نقدی بر دانشمندان مصری بخاطر رد براهین فلسفی خداشناسی و بررسی نقش براهین فلسفی در تکمیل راه نظم و خلقت موجودات صفحه 204-207
القای شبهه ای در مورد برهان ارسطو بر اثبات وجود خداوند از راه محرک اول صفحه 206
دیدگاه ملاصدرا در زمینه دلالت ذات خداوند بر وجود وی (راه برهان صدیقین) صفحه 207-208
استشهاد ابوعلی سینا در کتاب اشارات به آیه 53 سوره فصلت بر دلالت ذات خداوند بر وجود خود یا برهان صدیقین صفحه 207
دلالت ذات خداوند بر وجود وی از دیدگاه اسلام و بیت شعری از مرحوم شبستری در این زمینه صفحه 207
طریقه آنسلم و دکارت در اثبات وجود خداوند (برهان وجودی) و تفاوت آن با برهان صدیقین ملاصدرا صفحه 208
تشریح عدم توانایی راههای علمی در اثبات وجود خداوند و ضرورت بهره گیری از راههای فلسفی صفحه 209-212
فرازهایی از کتاب سیر حکمت در اروپا اثر فروغی در بیان برهان وجودی آنسلم در اثبات وجود خداوند صفحه 212-213
تشریح فرضیه دکارت در اثبات وجود خداوند از طریق برهان وجودی و فرازهایی از کلام وی در بیان آن صفحه 214-218
نقد و بررسی فرضیه دکارت در اثبات وجود خداوند از طریق برهان وجودی صفحه 214-218
دیدگاه اسپینوزاو لایپ نیتس از دانشمندان آلمانی در اثبات وجود خداوند از طریق برهان وجودی صفحه 216
سخن کانت در رد اثبات وجود خداوند از طریق برهان وجودی به نقل از کتاب سیر حکمت در اروپا صفحه 216-217
تاریخچه و تعریف اصالت الوجود صفحه 218-219
روش ملاصدرا در اثبات وجود خداوند از طریق برهان صدیقین صفحه 219-220
بررسی ادعای عدم امکان اثبات خداوند پس از کشف قانون تکامل و تبدل انواع صفحه 221-222
شبهه نفی وجود خداوند بخاطر وجود شرور در عالم صفحه 222
استدلال منطقی و فلسفی قرآن بر اثبات خداوند به استناد آیات 22 سوره انبیاء و 42 و 43 سوره اسراء و 91 سوره مؤمنون صفحه 222
تشریح و بررسی فرضیه های مربوط به پیدایش انواع (فرضیه ثبات انواع, فرضیه تبدل انواع, ثبات انواع بر اساس قدمت انواع صفحه 226-230
معرفی کتاب فلسفه النشوء و الارتقاء اثر شبلی شمیل در پاورقی کتاب توحیــــد صفحه 228
نقد دیدگاه ابوعلی سینا و ارسطو در مورد پیدایش انواع (نظریه ثبات انواع بر اساس قدمت انواع) صفحه 229
دیدگاه ابوعلی سینا و ارسطو در مورد پیدایش انواع (نظریه ثبات انواع بر اساس قدمت انواع) صفحه 229
نگاهی به تاریخچه نظریه تبدل انواع صفحه 230
بررسی رابطه نظریه تبدل انواع با خداشناسی و اشتباهات الهیون و مادیون در رابطه با این نظریه صفحه 231-232
تشریح نظریه لامارک زیست شناس فرانسوی درباره پیدایش انواع به استناد عباراتی از وی صفحه 232-237
تشریح نظریه انطباق با محیط در مورد پیدایش موجودات صفحه 237
نقد نظریه لامارک درمورد پیدایش انواع موجودات , نظریه تبدل انواع و نظریه انطباق با محیط صفحه 237-242
اصول داروین در نظریه تبدل انواع صفحه 240-241
تحقیقی در مورد سازگاری و یا عدم سازگاری نظریه تکامل داروین با اصول خداشناسی صفحه 243-263
بررسی تصادم نظریه تکامل داروین با استدلال الهیون به نظام حکیمانه خلقت جهت اثبات خداوند صفحه 245-253
تنافی نظریه مالتوس مبنی بر عدم توازن میان مقدار تولید در جاندارها و مقدار مواد غذایی در طبیعت با نظام خلقت صفحه 252
دیدگاه داروین در مورد اصل توجه به غایت در موجودات و دخالت عامل مجهول یا قوه فعاله ماوراءالطبیعی در پیدایش تغییرات صفحه 253-258
نقدی بر دیدگاه لامارک و داروین در مورد نظریه تبدل انواع صفحه 256-257
پاسخهای استاد مطهری به پرسشهایی پیرامون نظریه تکامل صفحه 258-263
تاریخچه فرضیه تکامل جانداران صفحه 264-278
شبهه تنافی شرور و مصایب در عالم با وجود خداوند صفحه 281-284
تاثیر مساله شرور در پیدایش ثنویت صفحه 284
طرح مساله شرور از جنبه تنافی آنها با عدالت مبدا عالم صفحه 285-286
تحلیل و بررسی ماهیت شرور و رفع اشکال ثنویت صفحه 286-289
رفع اشکال تنافی شرور با حکمت و عدل خداوند با توجه به تفکیک ناپذیری خیرات و شرور و اداره عالم بر اساس قانون کلی و سنتهای الهی صفحه 290-295
تشریح غلبه خیرات بر شرور در نظام عالم صفحه 293-294
پاسخهای استاد مطهری به پرسشهایی در زمینه مساله شرور, اختیار خداوند در آفرینش هستی و هدف از آن صفحه 295-301
ماهیت شرور و تفکیک ناپذیری آنها از خیرات و بررسی مقدمیت شرور برای خیرات صفحه 302-304
تقسیم شرور به سه قسم فناها, تفاوتها و تبعیض ها و شداید و سختیها صفحه 304-322
تحلیلی از منشا و علل نیستی و فنای موجودات عالم و بررسی تلقی صحیح از مرگ و نیستی صفحه 304-309
شعری از مولانا در تبیین تلقی صحیح از مرگ صفحه 306
حدیثی از پیامبر اکرم (ص) در بیان واقعیت مرگ صفحه 306
پاسخ باباافضل کاشی به پرسشی پیرامون راز مرگ در قالب شعر صفحه 307-308
تجلیل از شخصیت باباافضل کاشی و شعری از خواجه نصیرالدین طوسی در مدح وی صفحه 307
پاسخ شبهه تنافی تفاوتها و تبعیضها در عالم با عدل الهی و بررسی ضرورت تفاوتها در نظام کلی عالم صفحه 309-312
بحثی پیرامون ملاک و مقیاس سعادت صفحه 313-314
بررسی راز وجود شداید و سختیها در عالم و نقش آنها در رشد و تکامل انسان صفحه 313-316
بلایا و شداید از دیدگاه قرآن به استناد آیه 35 سوره انبیاء, آیه 156 و 157 سوره بقره صفحه 315
عوامل تشکیل دهنده شخصیت و موقعیت ممتاز یهودیان در جهان صفحه 315
حدیثی در مورد ابتلای مؤمن به بلایا و سختیها صفحه 316
پاسخهای استاد مطهری به پرسشهایی پیرامون شرور (تبعیضها و تفاوتها و فناها در نظام عالم) صفحه 318-322
نقد دیدگاه متکلمین در مورد راز بر پایی قیامت صفحه 320-321
بررسی مساله شرور از دیدگاه قرآن صفحه 323-346
استناد خوبیها و بدیها به خداوند از دیدگاه قرآن صفحه 323-324
بررسی راز اختلافها و تفاوتها در نظام هستی از دیدگاه قرآن به استناد آیه 17 سوره رعد صفحه 325-328
بررسی تفکیک ناپذیری خوبیها و بدیها در خلقت انسان به استناد آیه های 30 تا 34 سوره بقره راجع به راز خلقت آدم صفحه 328-330
بررسی نقش خلقت حیات و موت در ترغیب انسان به حسن عمل به استناد آیه های 1 و 2 سوره ملک صفحه 330-332
بررسی فواید مصایب و سختیها از دیدگاه قرآن به استناد آیه های 156 تا 158 سوره بقره صفحه 332-335
بررسی علت و فلسفه اصلی امتحان انسانها توسط خداوند صفحه 333-335
بررسی دیدگاه قرآن در مورد شیطان , محدودیت سلطه آن بر انسان و ضرورت وجود او از نظر نظام کلی عالم صفحه 335-346
رؤیایی در مورد نحوه اغفال انسانها توسط شیطان و صعوبت اغفال شیخ انصاری صفحه 337-338
بررسی اختیار انسان در پذیرش دعوتهای شیطانی به ارتکاب معاصی و شعری از مولوی در این زمینه صفحه 337-339
تشریح شخصیت و زهد شیخ انصاری و داستانی در مورد عدم مصرف وجوهات شرعیه توسط ایشان در پاورقی کتاب توحید صفحه 338-339
مختصری از رؤیای بیدارکردن معاویه برای نماز توسط شیطان و شعری از مولوی در این مورد صفحه 341